De inwoners van Ravels kunnen zich in grote lijnen vinden in de ambities die het studiebureau formuleerde voor het nieuwe Beleidsplan Ruimte Ravels. Hier en daar worden andere accenten gelegd en blijkt er geen eensgezindheid over de manieren waarop de ambities bereikt kunnen worden. Dit bleek uit de online bevraging die de voorbije maanden liep en gelanceerd werd door de gemeente Ravels en het studiebureau NQN51. Met de resultaten zal de komende maanden verder gewerkt worden tijdens creatieve workshops met inwoners.

Met het Beleidsplan Ruimte Ravels legt de gemeente Ravels de visie voor de ruimtelijke ontwikkelingen van de gemeente op langere termijn vast. Vragen die aan bod komen zijn: hoe gaan we in de toekomst bouwen? Welke ontwikkelingen willen we op ons grondgebied? Wat krijgt zijn plaats in onze gemeente en op welke manier en onder welke voorwaarden willen we dit? Om deze visie vorm te geven, willen we samen met onze inwoners aan de slag. Want: jij bent de ervaringsdeskundige die dag in dag uit woont, leeft en misschien ook werkt in één van onze dorpen. Ruim een jaar geleden maakten we dan ook kennis tijdens een kennismakingsmoment in Gemeentezaal De Brouwerij.

Op zoek naar ambities

Als volgende stap zouden we samen met jullie, de inwoners, op zoek gaan naar de ambities die we aan onze Ravelse ruimte moeten stellen. Door de coronapandemie werden de workshops echter uitgesteld. Door de aanhoudende maatregelen lanceerden we eind 2020, samen met het studiebureau NQN51, een online enquête waaraan elke inwoner kon deelnemen. Hiermee werden de ambities, zoals opgesteld door het studiebureau door onderzoekwerk en gesprekken met experten af te toetsen bij jullie, de inwoners. Uiteindelijk vulden 139 personen de enquête in. Hiervan vulde 90% dit in vanuit een persoonlijke achtergrond (individueel of gezin). De andere 10% gaf antwoorden vanuit een onderneming, vereniging of belangenorganisatie.

De enquête legde tal van stellingen, foto’s en meningen voor rond tal van thema’s: Aantrekkelijke kernen, bouwprojecten, mobiliteit, landbouw en natuur en samenwerking. Uit de resultaten komt een genuanceerd beeld naar voor waarbij de geformuleerde ambities grotendeels ondersteund worden door de inwoners die de enquête invulden. Tegelijkertijd komen ook pijnpunten en spanningsvelden naar voor die tijdens het vervolgtraject verder verkend en besproken moeten worden.

Aantrekkelijke kernen

Eén van de speerpunten in het toekomstig beleidsplan is ‘levendige kernen op maat van de inwoners’. Het ruimtelijke beleid moet met andere woorden inzetten om kernen waar het aangenaam wonen is, waar aangename pleinen en ruimten zijn en handel en horeca zijn plek heeft.

Uit de enquête blijkt dat de kernen van Ravels vandaag al als kwalitatief ervaren worden. Over het algemeen wordt er door de inwoners positief gekeken naar het bestaand aanbod en zien ze kansen voor verdere ontwikkeling in de toekomst. In elke kern worden mogelijkheden voor nieuwe bouwprojecten ervaren en blijkt er openheid om over een nieuwe invulling van het kerkgebouw na te denken. Er zijn ook werkpunten. Over het algemeen blijkt uit de motivering bij de antwoorden dat er aan het esthetisch aspect, dus het uitzicht gewerkt moet worden: mooiere straten en pleinen, meer groen en oplossingen voor het druk verkeer door de kernen (N2) en de overheersing van parkeerplaatsen. Bijkomend blijkt specifiek voor de kernen Weelde-station en Eel een ervaren gebrek aan basisvoorzieningen.

Bouwprojecten

Het ontwerpbureau zet in zijn ambities sterk in op het verhogen van ruimtelijke rendement op de juiste plaats. Kort door de bocht: meer ontwikkelen op dezelfde ruimte en dit zowel voor wonen als bedrijvigheid. Uit de bevraging bleek dat de inwoners het hier niet geheel mee akkoord zijn. Het is wel duidelijk dat de meerderheid de wildgroei aan bouwprojecten en bijkomende inname van de open ruimte beu is. Alleen is er geen eensgezindheid over de manier waarop dit aangepakt moet worden.

Een grote meerderheid van de inwoners is te vinden voor duidelijkere regels over welke ontwikkelingen waar kunnen. Maar, tegelijkertijd blijkt dat afhankelijk van de functie waarover het gaat, 30 tot 45% vindt dat ook buiten die afgebakende zones soortgelijke functies moeten blijven en nieuwe ontwikkelingen moeten kunnen. Dit komt het duidelijkst naar voor bij het thema wonen. Wonen buiten de kernen in vrijstaande woningen moet volgens de meerderheid behouden blijven. Dit gaat echter niet op voor de absolute periferie. Wanneer beelden getoond worden van vrijstaande woningen in de open ruimte blijkt dat voor een meerderheid niet wenselijk.

Hierop verdergaand, blijkt dat bijkomende woonontwikkeling door de inwoners niet enkel gezien wordt in de kernen en al zeker niet ‘meer op dezelfde ruimte’. Dit was echter wel zo geformuleerd door het studiebureau in de ambities. Dit wordt ingegeven vanuit enkele duidelijke standpunten rond verappartemenisering waarmee ook Ravels te maken kreeg.  Waar sommige reacties zich duidelijk afzetten tegen de bouw van bijkomende meergezinswoningen in de Ravelse kernen (te hoog, te lelijk…), erkennen anderen de nood aan andere woonvormen. Zij pleiten dan ook eerder voor een goed en genuanceerd afwegingskader om elk project te evalueren eerder dan voor afgebakende zones voor bvb. hogere woonvormen.

Landbouw, natuur en recreatie

Ravels heeft zowel een uitgebreid natuur- als landbouwgebied. Samen met het blauwe netwerk (de waterlopen) wordt dit aanzien als ‘de open ruimte in Ravels’. Tijdens het kennismakingsmoment vorig jaar bleek al dat de inwoners enorm trots  zijn op landbouw en natuur. Bovendien biedt het ook heel wat recreatief en toeristisch potentieel. Het studiebureau formuleerde enkele ambities waarmee gestreefd wordt naar het behoud van de open ruimte waarbij natuurwaarden gerespecteerd worden, agrarische landschappen erkend worden en beekvalleien gevrijwaard blijven. Functies die echt thuishoren in de open ruimte, zoals landbouw, moeten rechtszekerheid hebben met ontwikkelingsmogelijkheden op maat van hun omgeving en geldende wetgeving. Een doorgedreven, constructieve samenwerking tussen landbouw en natuur, hoewel niet evident, is dan ook van belang.

Het toeristische potentieel van de open ruimte wordt quasi unaniem onderschreven door de respondenten. De aantrekkelijkheid van gemeente voor recreatie (goed wandelen, fietsen…) wordt bevestigd. Bovendien blijken de meeste respondenten ook positief te staan tegenover toeristen en kunnen bijkomende ontwikkelingen in de open ruimte om dit verder te versterken.

De bevraging bevestigt ook de verwachte spanning wat betreft de samenwerking tussen de landbouw- en natuursector. Onder de inwoners is enerzijds een breed geloof in een goede samenwerking tussen natuur en landbouw. Maar tegelijk merken we uit de antwoorden en neergeschreven motivering duidelijk dat landbouwers terughoudend zijn uit vrees voor verlies aan bestemd landbouwareaal door natuurontwikkeling.

Onder de respondenten blijkt geen eenstemmigheid wat in de open ruimte kan en mag, zowel vandaag als in de toekomst. Bij stellingen over extra natuurontwikkeling, het toelaten van intensievere vormen van landbouw (grotere serres en stallen…) zijn duidelijk pro’s en contra’s merkbaar. We merken wel een genuanceerdere standpuntvorming op bij een groep inwoners die het midden houden. Zij stellen dat de leefbaarheid en kansen voor landbouw behouden moeten blijven, zonder dat onbeperkte groei daarom mogelijk moet zijn. Uit de enquête blijkt ook dat 50% van de inwoners onbeperkte groei van de sector niet ziet zitten (tegenover 30%). Opvallend is ook dat de agrarische infrastructuur (boerderijen en stallen) voor heel wat respondenten niet moet behouden blijven voor landbouw na functieverlies. Hoewel voor zowat alle respondenten afbraak een goede piste is, blijkt 58% van de respondenten ook positief te staan tegenover een andere invulling zoals bedrijvigheid of wonen. 30% is het hier niet mee akkoord. Uit al deze vaststellingen kunnen we besluiten dat dit thema nog de nodige verdieping en debat met de verschillende betrokken partijen vereist.

Veel oog voor samenwerking, klimaat en duurzaamheid

Tot slot peilde de enquête naar ambities rond samenwerking, klimaat en duurzaamheid. Uit de resultaten blijkt dat de meeste respondenten erg positief staan tegenover de getoonde principes en concepten. Samenwerking blijkt voor de meeste respondenten een duidelijke positieve en noodzakelijk keuze en dit voor de verschillende bevraagde samenwerkingsvormen. Dit wil zeggen: samenwerking tussen inwoners, tussen sectoren en intergemeentelijke samenwerking. Gedeelde uitdagingen, waarvan klimaatsverandering het voorbeeld bij uitstek is, kunnen zo beter aangepakt worden.

Inwoners zien het dus duidelijk zitten om ook zelf samenwerkingen aan te gaan. Concepten zoals gedeeld tuinieren, uitleensystemen zoals een fietsbib of de aanleg van een gezamenlijk warmtenetwerk in de wijk worden als erg positief beoordeeld. Ook andere vormen van duurzame energieproductie worden gewaardeerd zoals windturbines, zonnepanelen op publieke gebouwen en zonnepaneelvelden.

Eenzelfde tendens naar meer duurzaamheid merken we echter niet op rond mobiliteit. De ambitie rond duurzamere mobiliteit vraagt duidelijk verder gesprek. De focus van de door het studiebureau geformuleerde ambities ligt vooral op het mogelijk maken van duurzamere vormen van verplaatsen. Denk aan een goed fietsnetwerk, openbaar vervoer en uitrollen van concepten zoals een mobipunt en autodelen. Uit de bevraging blijkt bij de respondenten de focus eerder te liggen op veilige mobiliteit vanuit perspectief autogebruik en beperken van conflicten tussen gemotoriseerd en niet-gemotoriseerde weggebruikers. Nieuwe mobiliteitssystemen, maar evengoed openbaar vervoer, krijgen amper prioriteit van de respondenten en het concept autodelen kan weinigen bekoren.

Van ambitie naar strategie

De komende maanden werken we samen verder aan het nieuwe Beleidsplan Ruimte Ravels. Hiervoor organiseren we later dit jaar enkele creatieve workshops. We zullen er dieper ingaan op de gestelde ambities, spanningsvelden en meningsverschillen verkennen en nadenken over strategieën om onze ambities waar te kunnen maken. Aangezien het verdere verloop van de coronapandemie en de afbouw van geldende maatregelen moeilijk in te schatten zijn, volgt een uitnodiging hiervoor zodra er meer duidelijkheid is.

Wil je in tussentijd meer weten? Heb je vragen? Neem een kijkje op deze website of contacteer omgeving@ravels.be.